1947 tarihinde Kırıkkale ilinin Keskin ilçesinde Armutlu köyünde doğmuştur.Keskin Atatürk ilkokulunu, 1962 yılında Kırıkkale ortaokulunu ve 1965 yılında Kırıkkale Lisesini bitirdi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi.Yüksek lisans ve doktorasını Erzurum Atatürk Üniversitesi İşletme Fakültesinde tamamladı.
Erzurum Atatürk Üniversitesinde öğretim üyeliği yaptı. ABD Michigan Üniversitesinde ziyaretçi öğretim üyesi olarak bulundu. 1983′te sosyoloji doçenti oldu. DPT’de Sosyal Planlama Daire Başkanlığı görevinde bulundu.1992′de profesör unvanını aldı.
Çeşitli kitap, makale ve tebliğleri yayınlandı. 22 ve 23. Dönemde Ankara Milletvekili seçildi. 58 ve 59. Hükümetlerde Devlet Bakanlığı, 60. Hükümette İçişleri Bakanlığı yaptı.Haziran 2011 yılı genel seçimlerinde AK Parti‘den Kırıkkale Milletvekili seçildi. 61. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinde Başbakan Yardımcısı olan Beşir Atalay, Başbakan Davutoğlu'nun kurduğu 62.Hükümeti'nde görevinden alındı.